IKASLEEN HUTSAK

TEORIA:

Jarraian, klasean egindako ikasleen hutsei buruzko hainbat jarduera:

1.ARIKETA. Norberaren hutsak

Ebakera	Deklinabidea	Aditza	Joskera - hitz-ordena
autobúsa	-a	ikusi nau	mutil bat, hemengoa (dena)
ts	batean	eman nau	Sara izeneko emakume baten bila
z	batera	pentsatzen dut	ni ere bai, baita ni ere
ll / y	batetik	erori egin naiz	dakielako, dakien berria
tt	-(r)ik	ari	hain (non) bait-, -en
egintzuen	-(r)ik+ AS	karlista zen	bazkariaren ondoan
hiltzen	-ek + dute	egiten ikasi	irakaslea da
hortzara	hau da	egingo dut?	lanak egin ditu
etzara	honek du	neskak okupatu	pentsatu zuen ongi egongo zela
ezpada	morroi dago	mutila ikusi	ongi egongo zen
ezta		gizonetaz	gelditu zen, pentsatuz...ela /gelditu zen, pentsatzen...ela
ezgara		Baztango
ezluke		gainean
eznuke		neskak okupatu
		dator

2.ARIKETA. Testu zuzendu

NIRE ZUZENKETA EGOKIAK ZUZENDU GABEKO ZUZENKETAK EZ ZEN ZERTAZ ZUZENDU NIRE ZUZENKETA OKERRAK

HERRI EUSKLADUNAK ETA ESKOLA TXIKIAK

Paula Kasares (NUP)

Euskararen berreskuratze sozialaren prozesuak hizkuntzaren hiritartzea ekarri du. Azken mendean euskara hirietik baztertuta egon da. Eta Orain aldiz, bereziki landa eremuko mintzaira izatetik, nekazalgo eta arrantzuaren bizimolde tradizionalei lotuta egotetik, modernitateari eta hirietako bizimoduari egokitu da. Egun, euskaldun gehienak hirietan bizi dira; herri txikietan aldiz ehuneko oso apala baino ez. eta oso ehuneko apala baino ez, aldiz, herri txikitan.

Bestalde, jakina dago herririk euskaldunenak, IV. Inkesta Soziolinguistikoaren arabera, biztanleen %.80tik gora euskaldunak dituztenak, txikiak izaten direla. Hala bada, ikuspegi kuantitatibo batetik euskararen egoerarako egoerarentzako herri txiki euskaldunak ezer gutxi badira ere, kualitatiboki, hizkuntzaren bizitasunerako berebiziko garrantzia dute. Herri euskaldun horietako eskolei erreparatu nahi diet, herri txikietan eta auzoetan egoten diren landa eremuetako eskola txikiei. Zergaitik merezi dute arreta hezkuntza errealitate nimiño horiek?

Hizkuntzaren ikuspegitik, hiztun kopuru urria izatea(na)gatik, dago herri euskaldunetan euskara bizi-bizirik dago, belaunaldi guztietako herritarren mintzaira izaten da eta ohiko harremanetan erabiltzen da. Herri txiki horiek hizkuntzaren bizitasunerako beharrezkoak dira, Joshua A. Fishmanen hitzetan «demographically concentrated and intergenerationally continuous» («demografikoki kontzentratuak eta belaunaldien artean jarraiak») baitira bait dira. Horregatik, «heartlands of minority languages» deitu izan zaie, hots, hizkuntza gutxituen oinarriak. Gurean, Mikel Zalbide euskaltzainak "arnasguneak" erabiltzen du, euskara gizarte harremanetan ohikoa ohizkoa duten herri-eskualdunei erreferentzia egiteko esateko. Herri euskaldun horietan euskarak bertako mintzamolde eta erregistro jatorrenak (hitanoa, soziolektoak...), garbienak eta bizienak atsiki ditu.

Herri txikien ikuspegitik, eskolak bizia ematen dio du herriari, dira haien bihotza eta bizipoza dira. Haurrak herrian dabiltza egun osoan eta eskolak bertako kulturari eta ohiturei eusten die, haurrak bertako kultura ohituretan sozializatuz: inauteriak direla, Olentzero, Orakunde (Ostegun Santuko haurren eguna), Santa Agueda, festak... Eskola txikiek beste eskola eredu bat izan nahi dute. Bestalde, eskolak, zerbitzu gisa, biztanleak herrixketan geratzen laguntzen dio du.

Familien eta haurren ikuspegitik, ikasleak herriari estuki lotutako eskola batean hazten dira, herriaren bizitzan errotutak. Adin desberdinetako haurrak biltzen dira ikas-talde berean eta horrek elkar.eragina eta kooperazioa era naturalean sustatzen ditu du. Gainera, eskola txikietan gurasoen imnplikazioa haundiagoa izaten da.

Beraz, herri txikietan eskolak hizkuntza eusteaz gain, herriko bizimodu, ohitura eta kulturari eragiten dio baita ere. Beraz, herri txikietan eskolak hizkuntzari ez ezik herriko bizimodu, ohitura eta kultura heusteari ere eragiten dio. Jacqueline L. Urla antropologoak eta Jakoba Errekondo nekazaritza-ingeniariak honela idatzi dute Zerain herriataz eta hango eskolataz: «One of the first steps locals took to preserve their community was to create a school in town for their younger children. Keeping children close to their families and neighbours during their early socialization was regarded by residents to be essential for the transmission of local culture, language, and customs as well as the formation of closer life long bonds with their peers». Hau da, Zerainen tokiko garapen iraunkorrerako lehen hurratsetako bat herriko haur txikientzako eskola sortzea izan zen. Izan ere, Zeraingoekak haurrak herrian, haien familia eta auzokidekin atxikitzea funtsezkotzat jo dute herriaren kulturaren, hizkuntzaren eta ohituren transmisiorako, eta ere tokian errotutako bizimodua bermatzeko baita ere.

Herri txikietako edo auzoetako eskolak gure hezkuntza sistemarako errealitate kuantitatiboki txikiak dira baina kualitatiboki garrantzitsuak dira. Azken hamarkadetan teknologia berriek eskola txikien arteko elkarlana eta koordinazioa erreztu dute. Adibidez, Gipuzkoako eskola txikien sarea 1987. urtean abiatu zen. Irakasle talde batek, eskola txikien balioazri jabeturik, elkartzen hasi ziren. Dira Egun, Gipuzkoako eskola txikiak 26 dira eta mila bat ikasle biltzen dira horretara bertara. Bizkaian 24 eskola txiki daude. Araban herrietako eskolen arazoei aurre egiteko Landa Eskolen Foroa sortu berri dute. Nafarroan landa eremuko eskolak 79 dira bainan hemendik aurrera bat gutxiago izango da dira. Zergatik Izan ere, duela haste batzuk amaitu den ikasturtea, azkena izan da Nafarroako Mendialdeko Erasungo herriko eskolarentzat.Heldu den ikasturtean neska-mutiko Eratsundarrek Doneztebeko Santestebaneko ikastetxe publikora joan bildu beharko dute. Herriak eskolari heusteko ahaleginak egin arren eginagatik ere, Nafarroako Gobernuko Hezkuntza Departamentuak eskola ixtearen erabakia aurrera eraman du, gutxienez 5 ikasle behar baitira eskola zabalik izateko. Eskolen itxiera behin betiko izaten da. Hau da, behin itxi ezkero itxiz gero, eskolak ez ohi dira berriz zabaltzen, nahiz eta haur zenbakia kopurua hazi. Hala gertatu da Eratsundik hurbil dauden Zubieta eta Elgorriaga herrietan (Malerrekan) eta Anizen (Baztanen), baita Arabako Bernedo herrian ere. Herriak haren eskola galtzen duenean, nolabait ere bizia ere galtzen duela diote.

3.ARIKETA. Hurrengo esaldi eta pasarteak aztertu eta gaizki dagoena zuznedu. 

1. Itxuraz, gorputz indartsua dauka larogeitamar laurogeita hamar urte izateko. Baina itxurakeria da soilik, errealitatean asko kostatzen bai zaio baitzaio ibilaldi txikiak egitea.
2. Zuek pentsatzen  zaudete ari zarete zer egin egun hartan.
3. Maiderrek ez daki Saioak eta Ikerrek zergatik egin duten.
4. Bartzelonako jokalarietaz jokalariez hitz egiten du askotan.
5. Gela txukuntzea txukuntzeko esan diot, baina arrunt alferragoa alferra da.
6. Hemen badu lan bat dela oso ona oso ona den lan bat.
7. Ardoa edan dut, eta sagardoa baita baita sagardoa ere.
8. Hurrengo bisitaldian elkar elkarrekin bazkaldu zuten. Senarrak, oso dotore jantzita eta ilea moztuta, beste bat zirudien.
9. Unibertsitatean ikusi dizuet zaituztet gaur goizean.
10. Urtzi hemengo irakasle bat irakaslea da.
11. Esan diot libururik ez dituela duela ekarri esan diot.
12. Neska batzuk etorri ziren, zirela mutilen lengusinak mutilen lehengusinak zirenak.
13. Irakasle bezala egon da Ezkaba ikastetxean.
14. Irailak 8 Irailaren 8an hasi gara dugu ikasturtea.
15. Asko oroitzen naiz urte hartan ezagutu nuen mutil batetaz mutilaz.
16. Haren helburua ez zen gezurtzea, baizik eta bere azken orduak pozik pasa zedila pasatzea.
17. Donostitik Donostiatik Bizkaiara Bizkaira berrogei eta hamar berrogeita hamar kilometro  daude.

4.ARIKETA. "TS" daukaten hitzak esan eta gero ahozkatu.

Itsasoa

Hutsa

Otsoa

Itsusia

Lotsa

Ahotsa

Arratsaldea

Eutsi

Etsi

Hautsa

Kokotsa

Akatsa

Pentsatu

Ametsa

Pultsua

Poltsa

Itsatsi